Sivas Elbeyliler Hangi Boydan? Tarih, Mizah ve Biraz da Dedikodu Tadında Bir Yolculuk
Şimdi dürüst olalım… Sivaslılarla ilgili bir sohbete girdiğinizde, bir noktada mutlaka biri çıkıp “Peki Elbeyliler hangi boydan geliyor?” diye sorar. O soru sorulduğunda ortamda hafif bir sessizlik olur, ardından birileri ciddi ciddi tarih anlatmaya başlar, kimisi de “Boş ver, bizim köy zaten Osmanlı’dan önce vardı!” diyerek konuyu kapatır. Ama biz bugün ne ciddi tarihçi kesileceğiz ne de konuyu geçiştireceğiz. Gelin bu soruya biraz mizahla, biraz da dedikoduyla yaklaşalım. Hazır olun, tarihin tozlu sayfalarına kahkahalarla yolculuğa çıkıyoruz!
Önce Temel Bilgiler: Elbeyliler Kimdir, Nedir, Ne Değildir?
Elbeyliler, Orta Asya’dan Anadolu’ya göç eden Oğuz Türkleri’nin torunlarıdır. O meşhur 24 Oğuz boyu var ya, hani her biri Türk tarihine damgasını vurmuş… İşte Elbeyliler de bu büyük ailenin bir parçası. Genellikle Bayat veya Kayı boyuyla ilişkilendirilirler. Hatta bazı tarihçiler Elbeylilerin, Osmanlı’yı kuran Kayı boyuyla kardeş kol olduğunu iddia eder. Yani öyle sıradan bir köy hikâyesi değil bu; işin ucunda koca bir imparatorluğun ruh kardeşliği var.
Erkeklerin Gözünden: “Stratejik Hamlelerle Boyumuzu Bulduk”
Bir Elbeyli erkeğine “Siz hangi boydansınız?” diye sorduğunuzda vereceği cevap genellikle şöyledir: “Kardeşim biz Oğuz’un torunuyuz, Kayı mı Bayat mı önemli değil, önemli olan stratejiydi. Atalarımız göç yollarında taktik üstüne taktik geliştirdi.”
Evet, erkekler bu konuyu çözüm odaklı ve stratejik anlatmayı sever. Çünkü onların gözünde boy meselesi, adeta bir satranç oyunu gibidir. Kim nereden göç etti, hangi oba hangi beyliğe katıldı… Tüm hamleler incelikle planlanmış gibi anlatılır. Hatta bazıları işi abartıp “Bizim obamızın haritası var, çizip göstereyim” diye çıkarır. (Çoğu zaman o harita Google’dan indirilen bir görseldir ama olsun, niyet önemli!)
Kadınların Gözünden: “Önemli Olan Boy Değil, Bağdır!”
Elbeyli kadınlarına sorduğunuzda ise bambaşka bir yaklaşım görürsünüz. Onlar için boydan çok bağ önemlidir. “Biz Bayat’tanmışız, Kayı’danmışız… E iyi güzel de komşularla iyi geçinmek daha önemli!” derler. Tarihten çok ilişkilerle ilgilenirler. Kim kiminle akraba, hangi düğünde kim ne taktı, kim kime küstü… İşte asıl tarih oradadır!
Ve işin ilginç yanı, bu empatik yaklaşım sayesinde Elbeyli kadınları sözlü tarih konusunda en güvenilir kaynaklardır. Onlardan duyduğunuz bilgiler, bazen arşivlerde bulamayacağınız kadar detaylıdır. Mesela 1780’deki göçü anlatırken bir anda “O zaman bizim Hatice Nine’nin tandırı da kırılmıştı…” diye konu değişir ama tarih yine yazılır.
Boy Meselesi: Ciddiyet mi Komedi mi?
Şimdi işin bilimsel ve tarihsel tarafı bir yana, kabul edelim ki “Sivas Elbeyliler hangi boydan?” sorusu biraz da mizahi bir mesele haline gelmiştir. Çünkü herkesin bu konuda bir fikri vardır ve hepsi de kendinden emin konuşur. Kimisi “Biz Kınık’tanız, Alparslan’la akrabayız!” der, kimisi “Biz Avşar’ız, Yörüğüz, dağların çocuklarıyız!” diye böbürlenir. Aslında hepsi de bir şekilde doğru olabilir çünkü zamanla boylar birbirine karışmış, göçler ve evliliklerle yeni soylar ortaya çıkmıştır.
Tarihî Gerçek: Elbeyliler’in Oğuz Bağlantısı
Elbeyliler’in kökeni, tarihçilerin büyük çoğunluğuna göre Bayat boyuna dayanır. Bayatlar, Oğuz’un en eski ve en köklü boylarından biridir. Dede Korkut’un da Bayat olduğu düşünülür. Bu da Elbeyliler’in kültürel mirasının ne kadar derin olduğunu gösterir. Ancak bazı kaynaklar, Elbeyli adının farklı bölgelerde farklı kökenlere dayandığını, bazı obaların Kayı veya Kınık kökenli olabileceğini belirtir. Yani mesele biraz karmaşık, biraz da “biz kimiz” sorusuna felsefi bir cevap gibidir.
Sonuç: Boyu Boş Ver, Sohbeti Kaçırma!
İster Bayat deyin, ister Kayı… Elbeyliler’in hikâyesi Türk tarihinin bir parçasıdır. Ama kabul edelim ki bu konunun en güzel tarafı, aile sofralarında başlayan o sonsuz tartışmalardır. Herkesin başka bir versiyonu vardır ve hepsi de büyük bir gururla anlatılır.
O yüzden bir dahaki sefere biri size “Sivas Elbeyliler hangi boydan?” diye sorarsa, gülümseyin ve şöyle deyin: “Biz Oğuz’un torunuyuz, ama asıl önemli olan bağlarımız, anılarımız ve birlikte anlattığımız hikâyeler.”
Peki siz ne düşünüyorsunuz?
Ailenizde Elbeyli geçmişi var mı? Sizce hangi boydan geliyor olabilirsiniz? Yorumlarda kendi hikâyenizi paylaşın, hep birlikte bu tarih yolculuğunu kahkahalarla sürdürelim!